ریفلاکس که در اصطلاح با نام ترش کردن معده نیز شناخته می‌شود، یکی از مشکلات رایج در بین افراد مختلف است که می‌توان گفت هر فردی حداقل یک‌بار با آن مواجه می‌شود.
آیا راهی برای درمان ریفلاکس معده وجود دارد؟ این بیماری چیست و چگونه باعث بازگشت اسید معده خواهد شد؟ برای آشنایی کامل با ریفلاکس، علل و راه‌های درمان آن تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
ترش کردن معده چیست؟
اگر تا به حال با مشکل بازگشت محتویات معده به مری مواجه شده باشید در واقع ریفلاکس معده را تجربه کرده‌اید. این بیماری جزء شایع‌ترین مشکلات گوارشی است که بیشتر افراد حداقل یک‌بار با آن مواجه می‌شوند.
وقتی شیره معده که حاوی اسید است به مری بازگردد، سوزش زیادی در قفسه سینه و گلو احساس خواهد شد که می‌تواند بسیار ناخوشایند باشد. این اتفاق را در اصطلاح ترش کردن می‌گویند.
ترش کردن معده چه زمانی رخ می‌دهد؟
برای اینکه بدانیم سوزش سر دل که ناشی از ریفلکس معده است، چگونه رخ می‌دهد بهتر است با فرآیند هضم غذا آشنا شویم.
وقتی شما غذا می‌خورید آن را از طریق مری به معده انتقال می‌دهید. بین مری و معده یک دریچه وجود دارد که پس از بلع غذا بسته می‌شود و از بازگشت اسید جلوگیری می‌کند.
غذا در معده توسط اسید و شیره هضم می‌شود و با توجه به بافت محافظتی که در اطراف معده وجود دارد، هیچ‌گونه حس سوزشی در طی این فرایند احساس نمی‌شود. در مقابل، مری فاقد این لایه محافظتی است و در صورتی که دریچه کاملا بسته نشود یا با باز شدن آن در زمان نامناسب، شیره و اسید به درون مری برمی‌گردد که با حس سوزش همراه است.
در واقع علت ترش کردن معده بعد از غذا، بسته‌نشدن کامل دریچه مری است. از آنجایی که این مشکل می‌تواند آزاردهنده باشد بهتر است خیلی زود برای درمان آن اقدام کنید.
ریفلاکس معده چه علائمی دارد؟
علائم این بیماری به ۲ دسته تقسیم می‌شوند که برخی از آنها تقریبا در بین همه افراد یک‌سان است و بعضی نیز تنها در افراد محدودی دیده می‌شود.
علائم مشترک عبارت‌اند از:
- سوزش سر دل (احساس سوزش در قفسه سینه)
- بازگشت مایعی ترش و اسیدی به گلو و دهان
- احساس وجود توده‌ای در گلو
- ناتوانی و مشکل در بلعیدن
- درد قفسه سینه
از دیگر علائم رفلاکس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تجمع بیش از اندازه بزاق در دهان
- بوی بد دهان
- آروغ‌های مکرر
- گیرکردن غذا
- درد زیر جناغ سینه
- علاوه‌بر اسید احتمال بازگشت آب و مواد غذایی به دهان نیز وجود دارد.
- ایجاد مشکلات تنفسی
- استفراغ و حالت تهوع
بررسی علت ترش کردن معده
هنوز علت دقیقی برای این مشکل گوارشی پیدا نشده اما می‌توان گفت ضعف مکانیسم‌های انتهای مری یا شل‌بودن برخی از این عضلات باعث ایجاد ریفلاکس می‌شود.
از مواردی که روی تشدید رفلاکس تاثیرگذارند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- چاقی و اضافه وزن می‌تواند فشار زیادی به شکم و دریچه وارد کند؛ در نتیجه ریفلاکس افزایش می‌یابد.
- مصرف سیگار
- مصرف نوشیدنی‌های گازدار و قهوه
- خوردن شکلات
- مصرف برخی داروها مانند داروی ضدافسردگی، آنتی‌هیستامین‌ها و داروهای آسم
- بارداری
چگونه می‌توان از ریفلاکس معده جلوگیری کرد؟
شما می‌توانید با ایجاد تغییراتی در برنامه غذایی و سبک زندگی خود تا حدودی جلوی ایجاد این مشکل گوارشی یا تشدید آن را بگیرید.
- عدم پرخوری در وعده‌های غذایی
- ترک سیگار
- عدم صرف غذا پیش از خواب
- داشتن رژیم غذایی مناسب
- عدم پوشیدن لباس‌های تنگی که باعث ایجاد فشار روی معده و شکم می‌شود.
- جلوگیری از افزایش وزن
همچنین با ترک مصرف غذاهای زیر می‌توان به کاهش ترش کردن معده کمک کرد:
- عدم مصرف قهوه
- عدم مصرف شکلات
- نعناع تند
- غذاهای چرب
- غذا با ادویه زیاد
- مشروبات الکلی
با رعایت تمام موارد بالا این مشکل گوارشی باید درمان یا تا حد زیادی کاهش یابد. درصورت ادامه‌دار بودن ترش کردن معده دریافت نوبت از پزشک متخصص لازم می‌شود.
روش‌های درمان رفلاکس معده
درمان این مشکل گوارشی با استفاده از داروهای شیمیایی، داروهای گیاهی و حتی پرهیز از برخی غذاها امکان‌پذیر است. در ادامه به‌بررسی این موارد می‌پردازیم.
۱- درمان دارویی رفلکس معده
برای درمان سریع ترش کردن معده می‌توانید از برخی داروهای مفید مانند امپرازول و دیگر هم‌خانواده‌هایش که شامل لانسوپرازول، رابیپرازول و پانتوپرازول است استفاده کنید.
۲- درمان ریفلاکس با کمک داروهای گیاهی
طب سنتی در این زمینه نیز به کمک ما آمده و می‌توانیم داروهای گیاهی مختلف که نیازی به تجویز پزشک نیز ندارند را تهیه و مصرف کنیم.
در صورتی که این داروهای گیاهی را انتخاب کردید به نحوه دقیق مصرف آنها نیز دقت داشته باشید تا بتوانند به درمان مشکلات گوارشی شما کمک کنند.
۳- درمان ریفلاکس با استفاده از رژیم غذایی درست
برخی افراد ممکن است تنها به یک یا چند غذای خاص حساس باشند که در این صورت با حذف آنها از برنامه غذایی، می‌توان به بهبود کمک کرد.
افراد دیگری نیز ممکن است با نشستن نادرست در حین یا پس از صرف غذا، باعث ایجاد فشار بر ناحیه شکم و دریچه مری شوند که در این صورت با تغییر حالت در نشستن می‌توان رفلاکس را کاهش داد.
سعی کنید وعده‌های غذایی خود را افزایش و حجم غذا در هر وعده را کم کنید تا به دریچه مری فشار نیاید. این موضوع در کاهش ترش کردن معده موثر است.
۴- درمان ریفلاکس معده با جراحی
درمان ریفلاکس با جراحی تنها به افرادی پیشنهاد می‌شود که تمام راه‌های مختلف از قبیل درمان‌های دارویی و رژیم‌های سالم غذایی را امتحان کرده‌اند اما جوابی نگرفتند.
البته این درمان حتما باید پس از معاینه کامل و مشورت با پزشک انجام شود. عوارض جراحی محدود است اما در نهایت با گذشت مدت‌زمان کوتاهی از بین می‌روند.
عدم درمان به‌موقع رفلاکس معده چه خطراتی دارد؟
شما باید برای درمان این بیماری خیلی زود اقدام کنید. در صورتی که پس از رعایت تمام نکات پیشگیری و تغییر در سبک زندگی، ریفلاکس تا مدت زیادی ادامه داشت این التهاب مزمن می‌تواند عوارض زیر را به‌همراه داشته باشد.
تنگی مری: درصورت بروز مشکلاتی در بلع به‌احتمال زیاد بیمار دچار تنگی مری می‌شود.
ازوفاژیت: درد قفسه سینه، سوزش‌های سردل و ناراحتی در بلع نشان از ازوفاژیت دارند.
مشکلات تنفسی: احتقان قفسه سینه، آسم و حس خفگی از مواردی هستند که ممکن است به‌دلیل تنفس اسید معده در ریه‌ها به‌وجود بیایند.
زخم شدن مری: از آنجایی که بافت مری آسیب‌پذیر است؛ اسید می‌تواند آن را زخم کند که درد شدیدی به‌همراه دارد. همچنین احتمال خون‌ریزی و درد حین بلع نیز بالا می‌رود.
ترش کردن معده می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد. چراکه در این مشکل گوارشی، احساس سوزش و ترش‌شدن دهان به وجود می‌آید.
این مشکل زمانی رخ می‌دهد که دریچه بین مری و معده وظیفه خود را به‌خوبی انجام ندهد و در زمان نامناسب باز شود. اسید وشیره معده اگر به مری بازگردد حس دردناکی در قفسه سینه به‌وجود می‌آورند.
برای پیشگیری از ریفلکس باید برخی مواد غذایی مانند نوشیدنی‌های گازدار، قهوه، شکلات، مشروبات الکلی و نعنا تند را از برنامه غذایی خود حذف کنید.
برای درمان ریفلکس معده نیز می‌توانید از درمان با داروهای شیمیایی مانند امپرازول و برخی داروهای گیاهی استفاده کنید. در موارد حاد نیز با مشورت پزشک امکان جراحی فراهم می‌شود.
